خلاصه کتاب ” آسمان پر از پرنده ” اثر ” مَت مِریت ”
A Sky Full of Birds by Matt Merritt
این کتاب درباره چیست؟
کتاب آسمان پر از پرنده (نوشتهشده در سال 2016) به افتخار پرندگان بریتانیا نوشته شده است. این کتاب، اطلاعات جالبی دربارهی آیینهای جفتگیری و الگوهای مهاجرت پرندگان ارائه میدهد و اهمیت فرهنگی پرواز دسته جمعی پرندگان، قتلها، آواز قو و خیلی چیزهای دیگر را توضیح میدهد.
چه کسانی باید این کتاب را بخوانند؟
- پرندهنگران بریتانیایی علاقهمند به حیات وحش محلی خود!
- پرندهدوستانی که دربارهی اقدامات دولت بریتانیا کنجکاو هستند.
- خوانندگانی که میخواهند دربارهی تأثیر پرندگان بر فرهنگ بریتانیا اطلاعات کسب کنند.
نویسنده این کتاب کیست؟
مَت مِریت، شاعر و پرندهنِگَر شناخته شدهای است که آثارش در بریتانیا، ایالاتمتحده و استرالیا منتشر شده است. او سردبیر مجلهی پرندهنگری BirdWatching و مجلهی ادبی Under the Radar است.
زیبایی و جذابیت دنیای پرندگان را بشناسید.
بسیاری از شما صدای آواز کوکو یا هو کردن جغد را میشناسید اما آیا میدانید آواز پرنده سینه سرخ یا طرقه چگونه است؟ تقریباً تمام آدمها اطلاعاتی درباره تجارت، ادبیات یا علوم طبیعی دارند اما تا به حال شده به زندگی پرندگان، این موجودات بسیار زیبا و دوست داشتنی فکر کنید؟
در این خلاصه کتاب، با زیبایی و افسانههای دنیای پرندگان آشنا میشوید و میفهمید که چرا بریتانیا بهترین مقصد برای پرندگان و پرنده دوستان است.
در این خلاصه کتاب به موارد زیر نیز پرداخته میشود:
- نوازندگان و خوانندگان کلاسیک دنیای پرندگان چه کسانیاند؟
- قتل و نامهربانی در دنیای پرندگان به چه معناست؟
- چرا کلاغها با شر همراهند؟
- رقص، خودنمایی و جنگ، تنها اندکی از روشهایی است که پرندگان بریتانیایی با آن جفت ماده خود را تحت تأثیر قرار میدهند
- آواز سحری پرندگان بریتانیایی چیست؟
- بریتانیا در فصول مختلف، میزبان طیف متفاوتی از پرندگان مهاجر است
- پرندگان شکاری در طول تاریخ الهامبخش انسانها بودهاند
- پروازهای دسته جمعی، سارها را به یکی از شاعرانه و اسرارآمیزترین پرندهها تبدیل کرده است
- کلاغ وارانی که بارها هوش و ذکاوت خود را ثابت کردهاند
- قو و طوطیها در افسانههای مختلفی حضور داشتهاند
- پیام کلی کتاب
رقص، خودنمایی و جنگ، تنها اندکی از روشهایی است که پرندگان بریتانیایی با آن جفت ماده خود را تحت تأثیر قرار میدهند.
پرندگان نیز مانند ما انسانها، به استراتژی محکمی برای خواستگاری از پرنده ماده مورد نظرشان احتیاج دارند. از رقصیدن گرفته تا خودنمایی، پرندگان روشهای متنوعی برای طنازی دارند. بیایید نگاهی به کارهایی بیندازیم که کشیم کاکلی بزرگ، ستبرخروس اوراسیایی و سیاهخروس سیاه برای عشقشان انجام میدهند.
برخلاف گونههای دیگری مانند کلاغها که با شریک زندگی خود تا آخر عمر همراه هستند، کِشیم کاکلی بزرگ سالانه یک جفت جدید پیدا میکند. در حالی که دیگر پرندگان ماده جفت خود را بر اساس خوش رنگی پر یا درازی دم انتخاب میکنند، کشیم کاکلیهای بزرگ ماده، به سراغ نری میروند که بتواند برقصد. والامقامترین کشیم کاکلیهای نر آنهایی هستند که رقاصان خوبیاند.
چنین چیزی حتی در دنیای پرندگان نیز عجیب است. کشیم کاکلیهای بزرگ به سرعت به سمت همدیگر حرکت میکنند و در آخرین لحظه قبل از برخورد، سینه به سینه به بالا پرواز میکنند و اوج میگیرند.
برخلاف کشیم کاکلیهای بزرگ، ستبرخروس اوراسیایی بیشتر اهل خودنمایی است. تعداد دفعاتی که گونه اصلی این پرندگان توسط انسانها دیده شده بسیار اندک است. آنها در سال 1785 رسماً منقرض شدند و تا به امروز گونههای مشابه آنها از سال 1837 در اروپا و آسیا زندگی میکند.
امروزه، گونههای مشابه این ستبرخروس اوراسیایی در اسکاتلند دیده میشود و بیشتر شبیه به یک بوقلمون خوشتیپ یا قرقاول سیاه بزرگاند. ستبرخروس اوراسیایی برای یافتن جفت، خودشان را حسابی خوشتیپ میکنند و در قسمتهایی از جنگل که مخصوص زندگی پرندگان است، با غرور راه میروند و خودنمایی میکنند.
سیاهخروس سیاه نیز در فصل جفتگیری به جنگل برمیگردد. هر سال در ماه نوامبر، سیاهخروس سیاه های نر در جنگل کنار هم جمع میشوند و در انتظار جفتشان مینشینند. آنها به قدری به جفتهای ماده خود وفاداراند که گاهی اوقات تا دو ماه چشم انتظار آنها در جنگل میمانند. آنها برای جلب توجه مادهها، به سرعت به دور آنها میچرخند و در حالی که دم خود را تکان میدهند، صدای عجیبی از خود در میآورند.
اغلب بین سیاهخروس سیاه ها درگیری و جنگ پیش میآید و پیروز این جنگها، به مقدار قابل توجهی توسط مادهها ستایش میشود. به طرز جالبی، عمل جفتگیری برای سیاهخروس سیاه های ماده بسیار جذاب است؛ به قدری که آنها پس از اتمام جفتگیری یک سیاهخروس سیاه با سیاهخروس سیاهی دیگر، به سمت آنها دوییده و به سیاهخروس سیاه نر ابراز علاقه میکنند.
آواز سحری پرندگان بریتانیایی چیست؟
در بریتانیا، آواز کُوکُو خبر از طلوع خورشید و جیغ جغد، خبر از رسیدن شب هنگام میدهد. شنیدن صدای این پرندگان از سرزمینهای دورتر نیز ممکن است اما وقتی نوبت به آواز سحری پرندگان میرسد، بریتانیا بسیار خوش شانس است که چنین پرندگانی را در سرزمین خود دارد.
آواز پرندگان بریتانیایی به مرور و فصل به فصل بیشتر میشود؛ این آواز در ابتدا توسط یک پرنده تنها در زمستان شروع میشود و هر چقدر که به سمت بهار پیش برویم، پرندگان محلی و مهاجر نیز به خواندن این آواز میپیوندند و تعداد آوازخوانان بیشتر میشود.
به دلیل حجم بالای گونههای مختلف، تنوع شگفتانگیزی در این آواز وجود دارد که تشخیص هر صدا از دیگری نیازمند شناخت ملودیها و دانستن تفاوت بین صدای پرنده و آواز پرنده است. صدای پرنده چه تفاوتی با آواز پرنده دارد؟
صدای پرنده، کوتاه و تیز است و برای هشدار دادن به مابقی پرندگان از حضور شکارچی یا پیدا کردن غذا به کار میرود. ولی آواز پرنده برای ترساندن رقیبان و پیدا کردن جفت به کار میرود اما کاربرد اصلی آن، اعلام حضور پرنده است.
بسیاری از پرندگان حضور خود را از طریق آواز اعلام میکنند. آواز توکای سیاه به شکلی است که انگار یک بداهه نواز سبک جاز آن را تلفیق کرده است؛ آوازهای کوتاه کوتاه با صدای بلند و تکرار هر بخش. آواز توکاهای سیاه به مرور زمان با شنیدن آواز دیگر پرندگان تغییر میکند و طولانیتر میشود.
دیگر گونهها نیز از آواز پرندگان اطرافشان الهام میگیرند. سسک تالابی زیتونی را در نظر بگیرید که بزرگترین جمعآوری کننده قطعههای آواز میان پرندگان به شمار میرود. این گونه در طول فصل جفتگیری در اروپا و آسیا، آواز 75 گونه پرنده مختلف را جمعآوری و ترکیب میکند و ملودی جدیدی میسازد.
بریتانیا در فصول مختلف، میزبان طیف متفاوتی از پرندگان مهاجر است.
حتماً عبارت «با یک گل بهار نمیشود» را شنیدهاید. در تضاد با این عبارت، پرستوها را میتوان آورنده بهار دانست؛ آنها در اواخر ماه مارس و اوایل آوریل میآیند و بلافاصله پس از اتمام تابستان پرواز میکنند. مانند بسیاری از پرندگان، زندگی آنها نیز در حول مهاجرت پیش میرود و بریتانیا مقصد بسیاری از این پرندههای مهاجر است.
برخی از پرندگان مهاجر مانند کوکوهای جوان، در تابستان به بریتانیا آمده، تا ماه سپتامبر در آنجا میمانند و سپس به سمت صحرای بزرگ آفریقا حرکت میکنند. اکثر پرندگان پروازهای طولانی مدت و غیرضروری را دوست ندارند و فاصله کم بریتانیا تا سرزمینهای گرم و سردسیری، باعث شده تا این سرزمین مقصد مناسبی برای پرندگان در صورت تصمیم به مهاجرت باشد.
علاوه بر این، بسیاری از پرندگان، نیمه مهاجر هستند پس تنها تعداد کمی از یک دسته مهاجرت میکنند؛ مگر اینکه شرایط بد آب و هوایی یا کمبود آذوقه چیز دیگری حکم کند. توکای سیاه برای مثال، در صورت سرد شدن بیش از حد هوا، لانه خود در شرق بریتانیا را ترک میکند و به سمت جنوب غرب که آب و هوای گرمتری دارد پرواز میکند. پس از مهاجرت توکاهای سیاه، توکاهای معمولی از اسکاندیناوی و اروپا جای آنها را میگیرند؛ چرا که آب و هوای شرق بریتانیا در مقایسه با محل اصلی زندگیشان، ملایم و معتدل است.
برخی پرندگان در بیشتر از یک گونه از گونههای مهاجران جای میگیرند. برای مثال، گیلانشاه دم سیاه که پایی دراز و نوکی بلند دارد، در تعداد کم در بریتانیا تولیدمثل میکند؛ در حالی که دیگر پرندهها از گونه مشابه در فصل زمستان به سمت مناطق شمالی مانند ایسلند میروند. دیگر گیلانشاهان نیز بین مناطق شمالی و مقاصد گرمتر زمستانی مانند اسپانیا و پرتغال در حال جابجایی اند. حتی برخی از آنها بسته به وضعیت هوا و آذوقه، روزانه جابهجا میشوند.
پرندگان شکاری در طول تاریخ الهامبخش انسانها بودهاند.
از عقاب و جغد گرفته تا باز و شاهین، سخت است که احترام خاصی برای پرندگان شکاری که به عنوان شکارچیان اصلی نیز شناخته میشوند، قائل نباشیم. ما میدانیم آنها علاوه بر خصوصیات جسمی مانند منقار و پنجههای تیزشان، ذهنیت یک شکارچی را نیز دارند.
برای مثال دلیجه را در نظر بگیرید. این پرنده شکاری میتواند موقعیت خود را هنگام پرواز در باد، کنترل وتنظیم کند. دلیجهها میتوانند حرکات ریز حشرات و پستانداران را در ارتفاعی بالا تشخیص دهند و دید بسیار خوبی دارند. آنها همچنین میتوانند طعمههای خود را از رد ادرارشان بر روی زمین ردیابی کنند؛ قابلیتی که قطعاً آرزوی گربههای وحشی است!
حال به سراغ شاهین بحری برویم؛ سریعترین موجود کره زمین که با سرعتی بیش از 200 مایل بر ساعت پرواز میکند و سرعت یوزپلنگ را به تمسخر میگیرید!
با وجود ترسی که پرندگان شکاری در انسانها ایجاد میکنند، همیشه مورد آزار و اذیت بشر قرار گرفتهاند. انسانها پرندگان شکاری را از شکاربانان، برهها را از دامداران و ماهیها را از برکهها دزدیدهاند و باعث قتل عام گسترده آنها شدهاند.
انسانها، پرندگان شکاری را برای جلوگیری از شکار شدن موجودات دیگر توسط آنها اسیر میکنند و میکشند. اما آمار نشان داده شکارهای انجام شده توسط پرندگان شکاری هیچ تأثیر بسزایی در طبیعت و میزان جمعیت جانداران نداشته و انسانها این آمار را به نفع خودشان بزرگ نمایی کردهاند تا بتوانند این پرندگان شکاری را به دام بیاندازند.
شاهینهای بحری در طول جنگ جهانی دوم نیز توسط انسانها کشته شدند! غذای مورد علاقه شاهین بحری کبوتر است که در طول جنگ جهانی دوم وسیله مهمی برای پیامرسانی میان اروپا و بریتانیا محسوب میشد. در آن دوره برای جلوگیری از شکار شدن کبوترها توسط شاهین بحری، شروع به کشتار این پرنده شکاری کردند که جمعیت آنها را تا حد قابل توجهی کاهش داد.
خوشبختانه تعداد شاهینهای بحری طی سالهای اخیر دوباره افزایش یافته و میتوانید آنها را در مکانهای غیرمعمول مانند مناره کلیسای جامع یورک و چیچستر و موزه هنرهای معاصر تیت در لندن مشاهده کنید. بخشهای مخصوصی در مکانهای گفته شده توسط انسانها ساخته شده است تا مردم بتوانند نظارهگر این پرندگان زیبا باشند.
پروازهای دسته جمعی، سارها را به یکی از شاعرانه و اسرارآمیزترین پرندهها تبدیل کرده است.
سارها به دلیل شکل پرواز دسته جمعی خود در آسمانهای بریتانیا، یکی از شناخته شده ترین پرندههای این سرزمین محسوب میشوند. پروازهای دسته جمعی آنان با 20 پرنده آغاز میشود و درنهایت گاهی به 4000 پرنده میرسد و تا 30 مایل در کنار هم پرواز میکنند.
هنگامی که دسته سارها به صورت جمعی پرواز میکنند، هر بار شکل متفاوتی به خود میگیرند و هرچه تعداد پرندگان داخل دسته بیشتر باشد، این اشکال پیچیدهتر میشوند. رهگذران میتوانند به پرواز دسته جمعی سارها نگاه کنند و هرکدامشان شکل خاصی را به چینش آنها نسبت دهند.
برخی ممکن است یک ماهی بزرگ و برخی دیگر اژدها ببینند. به هر روی، دیدن پرواز دسته جمعی پرندگان بسیار لذتبخش و چشمنواز است. در سال 1799، ساموئل تیلور کولریج شاعر، پرواز دسته جمعی پرندگان را مانند دود، مه یا هر چیز مهآلود و غیرارادی خواند. هنوز هم دلیل مشخصی برای متفاوت بودن اشکال پرواز دسته جمعی سارها پیدا نشده است.
البته میدانیم که چرا پرندگان در شب به صورت دسته جمعی کنار یکدیگر جمع میشوند. آنها این کار را برای دور بودن از خطر و گرم ماندن انجام میدهند و در این تجمعها تبادل اطلاعات میکنند؛ اطلاعاتی مانند بهترین مکانهای جمعآوری آذوقه، ساختن لانه و…. با این حال، هنوز هم نمیدانیم چرا سارها هنگام پرواز دسته جمعی چنین شکلهای پیچیده و مختلفی به خود میگیرند.
اکثر پرندگان تمایل دارند بدون ایجاد مزاحمت و جلب توجه شکارچیان استراحت کنند که کاری منطقی محسوب میشود. اما از طرف دیگر، سارها را داریم که با پروازهای دسته جمعیشان کاملاً دیگر پرندگان شکاری را متوجه حضور خود میکنند و حتی اگر این کار را برای گرم شدن انجام دهند، به نظرتان پرواز با سرعت بالا بیشتر باعث اتلاف انرژی نمیشود؟
آیا راههای بهتری برای تبادیل اطلاعات بین سارها وجود ندارد؟
این سؤالات هنوز هم بیپاسخ ماندهاند. تنها چیزی که از سارها میدانیم، این است که هر سار در پرواز دسته جمعی به نزدیکترین ساری که کنار خود میبیند میچسبد و همین کار باعث میشود بال به بال پرواز کنند و از برخورد با یکدیگر ممانعت کنند.
کلاغها که بارها هوش و ذکاوت خود را ثابت کردهاند.
درحالیکه تجمع سارها، تصویری شاعرانه را پدیدار میکند، تجمع کلاغها که شامل زاغ، کلاغ سیاه و زاغچه است، ناخجسته و نحس دانسته میشود. میتوان تجمع کلاغهای سیاه را به قتل و زاغها را به نامهربانی نسبت داد.
در طول تاریخ، انسانها نفرت عجیبی نسبت به کلاغها داشتهاند. آنها از دیگر پرندگان، بزرگتر و ترسناکتر بودهاند و بزرگی برخی زاغها به اندازه لاشخورها بوده است! البته چنین توصیفاتی دلیل گره خوردن سرنوشت کلاغها با شر و تیرگی در خرافات نیست.
شاید اینکه زاغها و کلاغان پس از اتمام جنگ از گوشت انسانهای کشته شده تغذیه میکردند، دلیل بهتری برای شوم پنداشتن آنها باشد. همچنین آنها با گروهی ضد مسیحی همراه بودهاند؛ وایکینگها در قرن هشتم با پرچم و بنرهایی با نماد زاغ، به بریتانیا حمله کردند که آغازگر دوران بتپرستی بوده است.
با وجود بدنام بودن، کلاغها را باید به خاطر هوش بالایشان ستایش کرد. آنها میتوانند بشمارند! برای مثال اگر دو انسان وارد یک مکان شوند و تنها یک نفرشان خارج شود، دیگر پرندگان فکر میکنند هر دو خارج شدهاند اما کلاغها میدانند هنوز یک نفر باقیمانده و میتوانند شمارش سی نفر را در ذهن خود نگه دارند.
همه چیز به شمارش ختم نمیشود. زاغهای جوان به قدری باهوشند که در صورت دیدن لاشه، دیگر زاغها را خبر میکنند. آنها میدانند که داشتن برتری عددی نسبت به دیگر جانوران، باعث افزایش شانسشان برای خوردن غذا میشود. همچنین مطالعاتی در دانشگاه وینا ثابت کرده که زاغها نسبت به احساسات دیگر زاغهای گروه خود حساس اند و مثلاً اگر یک زاغ در جنگ شکستخورده باشد، او را دلداری میدهند!
قو و طوطیها در افسانههای مختلفی حضور داشتهاند.
تا به حال شنیدهاید کسی بگوید قوها متعلق به ملکه هستند یا اینکه قبل از مرگ آواز میخوانند؟ مانند کلاغها، قوها نیز در افسانهها و داستانهای مختلفی حضور پیدا کردهاند.
قوها زمانی جزو داراییهای ملکه انگلستان محسوب میشدند؛ البته نه تمام گونههایش مانند قوهای فریادکش و قوهای توندرا. قوهای گنگ در مقطعی از تاریخ به مالکیت تمام ملکه درآمدند و برخی از افسانهها مدعیاند در جشنهای سلطنتی، گوشت قو به عنوان غذای اصلی سرو میشده است.
حال نوبت به آواز قو میرسد. بله، قوهای فریادکش و توندرا قبل از مرگ خود صدای به خصوصی ایجاد میکنند. البته چنین باوری درباره قوهای گنگ درست نیست.
همانند قوها، از طوطیها نیز در افسانهها نام برده شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید طوطیهای طوق صورتی که برخلاف آسمشان رنگ سبز زیبایی دارند، در بریتانیا یافت میشوند! چطور چنین پرندهای که به آب و هوای گرمسیری تعلق دارد در بریتانیا دوام آورده است؟!
خب، باید بگوییم که این طوطیها از آنچه فکر میکند سرسختتر هستند! زادگاه اصلی طوطیهای طوق صورتی شبهقاره هند است و آنها میتوانند در شرایط سختی مانند آب و هوای هیمالیا، جنگلزدایی و آلودگیهای شدید زنده بمانند.
سؤال اصلی اینجاست: این پرنده در وهله اول چگونه به بریتانیا راه پیدا کرد؟ یک داستان مدعی است جیمی هندریکس در سال 1967 دو عدد از این طوطیها را در خیابان کرنبی آزاد کرد و داستانی دیگر میگوید طوطیها برای اولین بار در بریتانیا پس از اکران فیلم «ملکه آفریقایی» با بازی هامفری بوگارت و کاترین هپبورن آزاد شدند.
آزاد شدن عمدی یا سهوی این طوطیها از قفس توسط مالکانشان دلیل اصلی زیاد شدن تعداد آنها در بریتانیاست و امروزه تخمین زده میشود حدود 50 هزار طوطی وحشی در بریتانیا زندگی میکند که باشگاه راگبی آشر، یکی از بهترین مکانها برای دیدن این پرندگان زیبای رنگارنگ است.
خلاصه کلی کتاب آسمانی پر از پرنده
بریتانیا یکی از بهترین مقاصد پرندگان و پرنده دوستان است. تعجبی ندارد که آواز پرندگان، موسیقی اصلی طبیعت محسوب میشود. پرندگان، همیشه جزوی از افسانههای محلی، شعرها و حکایتهای مختلف بودهاند و آیینهای جفتگیری، الگوهای مهاجرت و آوازهای متفاوتشان آنها را بسیار خاص کرده است.
این کتاب واقعا قشنگه
کتاب خوبیه درباره پرندگان بریتانیا و اطلاعات جالبی درباره الگو های مهاجرت انها و.. دارد